Η υπερώα αποτελεί το «πάτωμα» (έδαφος) της ρινικής κοιλότητας και το «ταβάνι» (οροφή) της στοματικής. Έχει σχήμα καμπυλωτό και εμφανίζεται διαφορετική σε κάθε άνθρωπο. Αποτελείται από τη σκληρή υπερώα (ακίνητη, οστέινη μοίρα) και τη μαλθακή ή μαλακή υπερώα (ευκίνητη, μυώδης μοίρα) και καταλήγει στη σταφυλή, μια μικρή, ευκίνητη, μυώδη ταινία. Κατά την κατάποση, η σταφυλή «ορίζει» τη στοματική μοίρα του φάρυγγα και αποτρέπει με τη μετατόπισή της (πάνω στο τοίχωμα του φάρυγγα) την είσοδο του φαγητού προς τη ρινική κοιλότητα.
Δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να επηρεαστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του στοματοκινητικού μηχανισμού. Μερικές από αυτές τις περιπτώσεις είναι οι όγκοι κεφαλής και τραχήλου, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, χειλεοϋπερωϊοσχιστίες, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, νευροεκφυλιστικές παθήσεις, λοιμώξεις, φλεγμονές, σύνδρομα με ανάλογη νευρολογική εικόνα, εγκεφαλική πάρεση/ παράλυση.
Στοματοκινητικές ασκήσεις μπορούν να εφαρμοστούν προκειμένου να αναταχθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό κάθε δυσκολία. Υπάρχουν κατοχυρωμένες μέθοδοι, όπως η Oral Placement Therapy και η Μέθοδος Padovan, αλλά και η Μυολειτουργική Θεραπεία.
Η βελτίωση της συνολικής κινητικότητας των αρθρωτών, ο βέλτιστος δηλαδή εκούσιος έλεγχος, μας δίνει τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουμε τους ασθενείς μας σε πιο δύσκολες ασκήσεις. Έχοντας πετύχει καλή αντίληψη της στοματικής κοιλότητας, των ορίων μεταξύ των δομών και καλό σχετικά εύρος κίνησης των εμπλεκόμενων συστημάτων και οργάνων, ειδικά για την μαλακή υπερώα, προχωρούμε σε ασκήσεις όσες φορές χρειαστεί, προκειμένου να υπάρχει μεγαλύτερη άνεση στις ανυψωτικές κινήσεις της υπερώας.
Σημαντικές και οι κατάλληλες ασκήσεις για την ενεργοποίηση του πνευμονογαστρικού νεύρου που εννευρώνει την περιοχή. Παράλληλα με το πνευμονογαστρικό, ενεργοποιούμε και το γλωσσοφαρυγγικό νεύρο με κατάλληλες ασκήσεις.
Κατανοώντας την ανατομία και φυσιολογία της περιοχής, μπορούμε να δημιουργήσουμε άπειρο αριθμό ασκήσεων. Ας δούμε λοιπόν τα εξής fun facts!
Fun fact 1: η υπερωϊοφαρυγγική βαλβίδα επιτελεί πολύ σύνθετες λειτουργίες, τόσο μάλιστα, που δεν της φτάνουν μόνο οι μύες για να κάνει τη δουλειά της, αλλά χρειάζεται και ολόκληρο το στρατό των αρθρωτών!
Fun fact 2: Η μαλακή υπερώα «μοιράζεται» τους ανελκτήρες μύες της με τη γλώσσα. Ξεκινούν από τη βάση του κρανίου, περνούν από την ευσταχιανή σάλπιγγα και φτάνουν ως το υπερώιο ιστίο.
Fun fact 3: Ο άνω φάρυγγας, στην περιοχή πίσω από την κάτω γνάθο και πίσω επίσης από την υπερώα είναι το σημείο που καταλήγουν οι άνω ίνες των άνω σφιγκτήρων μυών, υπεύθυνοι για το «στένεμα» της υπερωϊοφαρυγγικής πύλης.
Fun fact 4: Η σταφυλή συσπώμενη κατά τη διάρκεια της ομιλίας, διογκώνεται και εξασφαλίζει καλό υπερωϊοφαρυγγικό κλείσιμο.
Fun fact 5: Η υπερωϊοφαρυγγική βαλβίδα είναι καταλυτικής σημασίας δομή για τη φυσιολογική ομιλία, Με τη σύσφιξη και χαλάρωσή της, καθορίζει τη μετάδοση της ηχητικής ενέργειας και την πίεση του αέρα όταν αυτός διέρχεται το κανάλι της φωνητικής οδού (ανύψωση μαλακής υπερώας=> υπερωικό «τέντωμα»=> επιμήκυνση μαλακής υπερώας=> διαμόρφωση αντηχείου)
Fun fact 6 : Ένας ενδιαφέρων τρόπος να εξετάσουμε αν ο ασθενής μπορεί να παράξει ένα αρθρωτικό σχήμα που δεν αποτελεί μέρος του ρεπερτορίου του, είναι το τεστ διεγερτικότητας!