Διαταραχές Σίτισης στον Παιδιατρικό Πληθυσμό: Σύγχρονες Προσεγγίσεις και Παρεμβάσεις

Οι διαταραχές σίτισης (feeding disorders) στα παιδιά είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο που επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη, την ψυχοσυναισθηματική υγεία και την ποιότητα ζωής τόσο των ίδιων των παιδιών όσο και των οικογενειών τους. Δεν πρέπει να συγχέονται με τις διαταραχές πρόσληψης τροφής της εφηβικής ηλικίας (π.χ. νευρική ανορεξία), καθώς στα βρέφη και στα μικρά παιδιά τα αίτια και οι εκφράσεις είναι διαφορετικά.

Ορισμός και Ταξινόμηση

Σύμφωνα με το DSM-5 και την ICD-11, οι διαταραχές σίτισης στον παιδιατρικό πληθυσμό περιλαμβάνουν:

• Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder (ARFID)

• Feeding Disorder of Infancy or Early Childhood

• Functional Dysphagia

• Picky eating vs Problematic Feeding

Η ARFID, για παράδειγμα, χαρακτηρίζεται από επίμονη αποφυγή ή περιορισμό πρόσληψης τροφής, που δεν σχετίζεται με εικόνα σώματος, αλλά οδηγεί σε σημαντική απώλεια βάρους ή ανεπαρκή ανάπτυξη.

Αιτιολογία

Οι διαταραχές σίτισης είναι πολυπαραγοντικές, και μπορεί να περιλαμβάνουν:

1. Ιατρικούς παράγοντες: Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, νευρολογικά νοσήματα, συγγενείς ανωμαλίες (π.χ. σχιστίες)

2. Αισθητηριακές δυσλειτουργίες: Συχνές σε παιδιά με ΔΑΔ (Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος)

3. Ψυχολογικοί και συμπεριφορικοί παράγοντες: Άγχος, τραυματικές εμπειρίες σίτισης

4. Γονεϊκές πρακτικές και περιβαλλοντικοί παράγοντες

Σύγχρονες Αποκαταστατικές Παρεμβάσεις

Η προσέγγιση είναι διεπιστημονική και εξατομικευμένη. Περιλαμβάνει:

1. Συμπεριφορική Παρέμβαση (Behavioral Feeding Therapy)

• Τεχνικές ενίσχυσης (positive reinforcement)

• Systematic desensitization για τροφές που αποφεύγονται

• Εισαγωγή νέων τροφών μέσω του “food chaining”

2. Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (Sensory Integration Therapy)

• Συχνά απαραίτητη για παιδιά με αισθητηριακή αποστροφή ή υπερευαισθησία (π.χ. μέσω εργοθεραπείας)

3. Logopedic Feeding Therapy

• (Λογοθεραπεία με εξειδίκευση στη σίτιση/κατάποση)

• Εκπαίδευση στη στοματοκινητική δεξιότητα

• Αντιμετώπιση δυσφαγίας και στοματικής αμυντικότητας

4. Διατροφική Παρέμβαση (Dietetic Input)

• Καθοδήγηση για επαρκή θερμιδική και θρεπτική πρόσληψη

• Χρήση ενισχυμένων τροφών ή συμπληρωμάτων

5. Υποστήριξη Οικογένειας & Εκπαίδευση

• Εκπαίδευση φροντιστών στον χειρισμό των δυσκολιών

• Ψυχοεκπαίδευση και υποστήριξη γονέων με βάση την Responsive Feeding Therapy

Ενδείξεις για Παρέμβαση

Αν ένα παιδί παρουσιάζει:

• Επίμονη άρνηση τροφής ή επιλεκτικότητα

• Απώλεια ή στασιμότητα βάρους/ύψους

• Άγχος ή stress γύρω από τη σίτιση

• Καθυστέρηση στη στοματική κινητικότητα

τότε απαιτείται έγκαιρη παρέμβαση από εξειδικευμένη ομάδα.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

Kerzner B. et al. (2015). A Practical Approach to Classifying and Managing Feeding Difficulties. Pediatrics

Silverman AH et al. (2020). Evidence-based Pediatric Feeding Interventions. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition.

Bryant-Waugh R et al. (2019). Avoidant Restrictive Food Intake Disorder (ARFID): Current State and Future Directions. Int J Eat Disord.

Goday PS, Huh SY, Silverman AH, et al. (2019). Pediatric Feeding Disorder: Consensus Definition and Conceptual Framework. J Pediatr Gastroenterol Nutr.

Toomey KA. (2010). SOS Approach to Feeding. [sosapproach-conferences.com]