Κεντρική Ακουστική Δυσλειτουργία σε Παιδιά (CAPD): Όταν το αυτί ακούει, αλλά ο εγκέφαλος δυσκολεύεται να κατανοήσει

Τι είναι η Κεντρική Ακουστική Δυσλειτουργία (CAPD);

Η Κεντρική Ακουστική Δυσλειτουργία (Central Auditory Processing Disorder – CAPD) αναφέρεται σε δυσκολίες στην επεξεργασία ακουστικών πληροφοριών σε κεντρικό (εγκεφαλικό) επίπεδο. Τα παιδιά με CAPD έχουν φυσιολογική ακοή, αλλά παρουσιάζουν δυσκολίες στο πώς ο εγκέφαλος ερμηνεύει και οργανώνει τα ακουστικά ερεθίσματα.

 Δηλαδή, το πρόβλημα δεν είναι στο "αυτί", αλλά στον "εγκέφαλο" που λαμβάνει και επεξεργάζεται τον ήχο.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά;

• Δυσκολία να κατανοήσουν ομιλία σε θορυβώδες περιβάλλον

• Δυσκολία να διακρίνουν παρόμοιους ήχους (π.χ. /β/ και /δ/)

• Ανάγκη για επανάληψη οδηγιών

• Αργή ή ανακριβή ανταπόκριση σε προφορικές πληροφορίες

• Προβλήματα ανάγνωσης, γραφής και ορθογραφίας, λόγω φωνολογικών ελλειμμάτων

Συχνά μοιάζει με ΔΕΠΥ ή μαθησιακή δυσκολία, αλλά δεν ταυτίζεται

Πού εντοπίζεται η δυσλειτουργία;

Η δυσλειτουργία αφορά:

• Φλοιώδεις περιοχές (π.χ. κροταφικοί λοβοί)

• Υποφλοιώδεις οδούς (π.χ. ακουστικές οδούς του εγκεφαλικού στελέχους)

• Δικτυωτό σύστημα προσοχής που επηρεάζει τη διάκριση και μνήμη ήχων

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση CAPD γίνεται από εξειδικευμένο ακοολόγο, συνήθως μετά τα 7 έτη, και περιλαμβάνει:

• Ακουστικά τεστ επεξεργασίας (π.χ. dichotic listening, temporal sequencing)

• Συμπλήρωση ερωτηματολογίων από γονείς και δασκάλους

• Συχνά, διεπιστημονική συνεργασία με λογοθεραπευτές και παιδονευρολόγους

Evidence-Based Μέθοδοι Παρέμβασης

Η αποκατάσταση στοχεύει σε 3 άξονες:

1. Περιβαλλοντική Τροποποίηση (Environmental Modifications)

Χρήση FM συστημάτων στην τάξη (ασύρματο μικρόφωνο δασκάλου – ακουστικά μαθητή)

Μείωση θορύβου στον χώρο (τάπητες, ηχομονωτικά)

Το παιδί κάθεται κοντά στον ομιλητή

✅ Ενισχύει την ακουστική πρόσβαση και μειώνει το φορτίο επεξεργασίας

2. Αντισταθμιστικές Στρατηγικές (Compensatory Strategies)

Διδασκαλία τεχνικών ενεργητικής ακρόασης

Εκπαίδευση στην κατάτμηση πληροφοριών (π.χ. μικρότερες προτάσεις, απλά βήματα)

Χρήση οπτικής υποστήριξης (κάρτες, εικόνες, σύμβολα)

✅ Ενισχύει τη λειτουργική επικοινωνία και κατανόηση

3.Άμεση Θεραπευτική Παρέμβαση (Direct Remediation)

Α. Ακουστική Εκπαίδευση (Auditory Training)

• Ασκήσεις διάκρισης παρόμοιων ήχων

• Ακουστική ακολουθία: “πες ό,τι άκουσες”

Χρήση εργαλείων όπως:

• Earobics

• Fast ForWord®

• Auditory Processing Studio

B. Ασκήσεις Χρονισμού & Ρυθμού (Temporal Processing Training)

Βοηθούν στην αντίληψη χρονομετρικής αλληλουχίας ήχων και λέξεων

Γ. Διηρημένη & Κατευθυνόμενη Ακρόαση (Dichotic Listening Training)

Ανάπτυξη ικανότητας εστίασης σε μία πηγή ήχου, ενώ αγνοείται άλλη

✅ Υποστηρίζεται από έρευνες ως αποτελεσματική παρέμβαση (Musiek et al., 2005)

Συνεργασία με το Σχολείο

Η CAPD δεν είναι μαθησιακή δυσκολία per se, αλλά επηρεάζει έντονα τη σχολική επίδοση. Συνεπώς:

• Προσαρμογές στον ρυθμό διδασκαλίας

• Επιπλέον χρόνος σε εξετάσεις

• Συνδυασμός λογοθεραπευτικής και εκπαιδευτικής υποστήριξης

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

American Speech-Language-Hearing Association (ASHA). (2005). (C)APD Guidelines.

Chermak, G.D. & Musiek, F.E. (2014). Handbook of Central Auditory Processing Disorder, Volumes I & II.

Sharma, M., Purdy, S.C., & Kelly, A.S. (2009). A randomized control trial of auditory training in children with CAPD. International Journal of Audiology.

Bellis, T. (2003). Assessment and Management of Central Auditory Processing Disorders in the Educational Setting.

Moore, D.R. (2011). The diagnosis and management of auditory processing disorder. Language and Hearing Research.

Συμπερασματικά

Η Κεντρική Ακουστική Δυσλειτουργία δεν είναι μια "αόριστη" δυσκολία – είναι νευρολογικά θεμελιωμένη και απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση για να υποστηριχθούν αποτελεσματικά τα παιδιά που την εμφανίζουν. Η έγκαιρη διάγνωση και η στοχευμένη παρέμβαση είναι καθοριστικής σημασίας για την ακαδημαϊκή και κοινωνική τους επιτυχία.